Biden walczy ze zmianami klimatycznymi

W tym tygodniu szczególnie zwróciły naszą uwagę dwa wydarzenia: szczyt klimatyczny zorganizowany przez amerykańskiego prezydenta Joe Bidena, który powinien zgromadzić ponad 40 światowych przywódców, oraz głosowanie ustawy o klimacie i odporności w Zgromadzeniu Narodowym.

Czy Stany Zjednoczone wróciły do wyścigu klimatycznego?

Przyjmując przeciwny pogląd swojego poprzednika Donalda Trumpa, który wycofał Stany Zjednoczone z paryskiego porozumienia klimatycznego (2015), Joe Biden zaprosił czterdziestu szefów państw i rządów do omówienia klimatu w czwartek 22 i piątek 23 kwietnia. Szczyt odbędzie się również kilka miesięcy przed COP26, zaplanowaną na listopad w Szkocji.

Celem Joe Bidena jest przywrócenie amerykańskiej wiarygodności w kwestiach klimatycznych, podczas gdy wiele państw podejmuje coraz ambitniejsze zobowiązania, zwłaszcza w Europie, a nawet Chiny, główny rywal Waszyngtonu, niedawno ogłosiły, że dąży do neutralności węglowej do 2060 roku. Przypominamy, że działania Chin i Stanów Zjednoczonych w kwestii klimatu są ściśle monitorowane przez obywateli i ekspertów, ponieważ stanowią one odpowiednio 28% i 15% emisji CO2 związanych z paliwami kopalnymi (należy wziąć pod uwagę również inne emisje gazów cieplarnianych), zgodnie z danymi Międzynarodowej Agencji Energii.

Pierwsze pozytywne oznaki Joe Bidena

Gdy tylko objął urząd, Joe Biden zdecydował się wyznaczyć emisariusza specjalnie poświęconego problemowi klimatycznemu w osobie Johna Kerry'ego, byłego amerykańskiego sekretarza stanu i głównego negocjatora delegacji amerykańskiej podczas dyskusji na temat porozumienia paryskiego.

W rzeczywistości John Kerry odwiedził swojego chińskiego odpowiednika, Xie Zenhua, w ostatnich dniach. Szczególnie Xie Zenhua wyszedł z emerytury, który służył również po stronie chińskiej delegacji w 2015 roku, aby również działać jako specjalny emisariusz klimatyczny dla chińskiego rządu. Obaj mężczyźni powiedzieli, że chcą współpracować w kwestiach klimatycznych i zobowiązali się do podejmowania działań „zgodnych z celami porozumienia paryskiego”.

Oświadczenia te pojawiły się kilka dni przed potwierdzeniem udziału chińskiego prezydenta.

W kierunku wzmocnienia zobowiązań Stanów Zjednoczonych w zakresie redukcji emisji?

Za rządów Obamy Stany Zjednoczone zobowiązały się do zmniejszenia emisji o 26% do 28% do 2025 roku w porównaniu z 2005 r. Jeśli Donald Trump metodycznie podważył środki środowiskowe podjęte przez Baracka Obamę, Joe Biden planuje pozycjonować swój kraj jako lidera w walce ze zmianami klimatu. Oprócz powrotu do porozumienia paryskiego, 46. prezydent USA zaprezentował w ostatnich tygodniach ogromny projekt inwestycyjny w infrastrukturę o wartości 2000 mld USD, z którego znaczna część przeznaczona jest na transformację ekologiczną (170 mld USD na pojazdy elektryczne, 100 mld USD na pojazdy elektryczne, 100 mld USD na sieci elektryczne itp.).

Wreszcie Joe Biden mógłby ogłosić na tym szczycie ambitny cel zmniejszenia emisji o 50% do 2030 roku w porównaniu z poziomami z 2005 roku. Ten wysiłek jest tym bardziej wymagający, ponieważ gospodarka Stanów Zjednoczonych jest bardzo zależna od paliw kopalnych, co ilustruje jej status największego producenta ropy na świecie w ostatnich latach.

Ustawa o klimacie i odporności głosowana w Zgromadzeniu Narodowym

Kolejny aktualny temat, ustawa o klimacie i odporności, została poddana pod głosowanie w sobotę 17 kwietnia na Zgromadzeniu Narodowym. Wśród charakterystycznych środków odnotowujemy stworzenie przestępstwa ekocydu, które ukarze „poważne i trwałe” szkody wyrządzone środowisku przez dłuższy czas lub zakończenie niektórych krajowych połączeń lotniczych w przypadku alternatywnego pociągu trwającego mniej niż 2,5 godziny (Konwencja Klimatyczna obywatelska zalecała zakaz w przypadku alternatywy trwającej mniej niż 4 godziny, eliminując jeszcze większą część francuskich połączeń krajowych).

Kolejną atrakcją jest to, że wynajem domów uważanych za „sita termiczne” - te z kategorii F i G - będzie zabroniony od 2028 r., a nieruchomości sklasyfikowane E również będą miały wpływ od 2034 r.

Oczekuje się, że Senat zbada tekst w czerwcu, zanim bardzo prawdopodobny powróci do Zgromadzenia w celu ostatecznego głosowania.

Opinia Wysokiej Rady ds. Klimatu

Poza treścią tej ustawy przyjrzeliśmy się opinii Wysokiej Rady ds. Klimatu* (HCC), niezależnego i konsultacyjnego organu podlegającego premierowi, który oferuje metodologiczny wgląd w ocenę wpływu tej ustawy na klimat. W nadchodzących latach zalecenia HCC mogą stanowić inspirację do stworzenia nowych ram analitycznych dla władz publicznych.

Postępy w ocenie skutków pomimo oczywistych ograniczeń

Uznając postępy w badaniu wpływu tej ustawy o klimacie i odporności (odniesienie do krajowej strategii niskoemisyjnej** - SNBC, wysiłki zmierzające do ilościowego określenia środków emisji), HCC wskazuje na kilka ograniczeń i zaleca w szczególności następujące środki:

• poprawa przejrzystości metodologii i hipotez stosowanych przy ocenie wpływu środków zawartych w ustawie
• ocenić ilościowo i jakościowo wpływ projektu ustawy na kluczowe wskaźniki SNBC i określić, w jaki sposób pozycjonuje się w odniesieniu do budżetów emisji dwutlenku węgla zdefiniowanych na nadchodzące lata (do 2033 r.)
• monitorować wdrażanie środków, przewidzieć możliwe mechanizmy dostosowywania i ocenę uzyskanych wyników

W perspektywie znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych, gdzie ramy regulacyjne zostaną wzmocnione, ze szczególnym naciskiem na rozliczanie i publikację emisji, można sobie wyobrazić, że decyzje rządowe i teksty legislacyjne będą coraz częściej badane pod kątem ich wpływu na klimat.

W kierunku zwiększonej oceny wpływu tekstów prawnych na klimat

W tym kontekście wydaje się, że pojawiają się ramy czytania uzupełniające działania rządowe, obejmujące w szczególności definicję referencyjnych wskaźników klimatycznych i ocenę. Na pierwszy rzut oka a z tyłu wkład decyzji publicznych — związanych z klimatem lub nie — w realizację celów redukcji emisji gazów cieplarnianych. Chociaż matryca klimatyczna nie jest jeszcze w pełni zintegrowana z procesami decyzyjnymi i kontrolnymi, ustawa o klimacie i odporności zmierza w tym kierunku.

Premia

Jako bonus: Europejscy szefowie państw potwierdzili w górę rewizję ambicji redukcji emisji gazów cieplarnianych (GHG) w Unii Europejskiej, która została zainicjowana pod koniec 2020 r. przez posłów do PE. Decyzja ta sprowadza cel redukcji emisji do 55% w porównaniu z poziomem z 1990 r., który jest lepszy niż dotychczas zamierzone 40%. Ponadto w nadchodzących miesiącach zostanie zmienionych ponad pięćdziesiąt tekstów regulacyjnych i dyrektyw, aby dostosować ramy prawne UE do tych odnowionych ambicji.